طرح فرش دستباف ایرانی دارای انواع مختلف می باشد.
سه طرح اصلی در فرش دستباف استفاده می‌شود.
شامل: طرح لچک ترنج، طرح افشان و طرح خشتی
لینک مشاهده محصولات:
فرش دستباف، فرش دستباف ابریشم، فرش دورو دستباف، پشتی دستباف،
فرش ترکمن دستباف، تابلو فرش دستباف، فرش ماشینی
تلفن تماس: ۷۳۴۴ ۹۱۵ ۹۱۲ (۹۸+)
در زیر به توضیح هر یک می‌پردازیم:
طرح فرش دستباف – طرح لچک ترنج
یکی از انواع طرح و نقشه فرش دستباف ایرانی که بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. و البته با سلیقه ایرانی هماهنگ می باشد، طرح لچک و ترنج است. همانگونه که اشاره شد: طرح لچک ترنج طرحی است معروف و زیبا و بسیار رایج در قالی ایران. این طرح از مکتب شاه عباسی به این سو در قالی بافی مناطق مختلف کشورمان توسعه پیدا کرده است.منشا این طرح به نقوش گلستان و طرح‌های باغی در قالی ایران بر‌می‌گردد.
البته برخی معتقدند که اصل این طرح ابتدا بر روی جلد قرآن‌ها و کتب نفیس دیده شده است. و از آن جا مورد توجه طراحان قالی قرار گرفته و با رعایت اصول و ضوابط مربوطه به قالی ایران راه یافته است.
لچک
همانگونه که اشاره شد: از جمله طرح فرش دستباف که بسیار در بافت فرش ایرانی بکار می‌رود، طرح لچک و ترنج بود.لچک در طرح لچک ترنج که از جمله معروف‌ترین طرح و نقشه فرش دستباف ایرانی است، در لغت به نام گوشه است که جایگاه قرارگیری آن در قسمت گوشه زمینه است. به یک چهارم نقشه میانی با شکلی مشابه و یا اکثرا متفاوت با آن در چهار گوشه متن فرش در اصطلاح قالیبافان لچک می‌گویند و اگر این لچک‌ها توام با ترنج باشند طرح را لچک و ترنج می نامند.
کلاله
در بالا و پایین ترنج میانی غالبا دو سر ترنج بافته می‌شوند که در اصطلاح طراحان، شمسه و یا کلاله نامیده می‌شوند.
گاهی ممکن است این کلاله ها با تعداد زیاد، تمامی محیط ترنج را در برگیرد.
ترنج
ترنج یکی از مشخص‌ترین عنصر و بخش اصلی فرش است که در طرح فرش دستباف لچک ترنج استفاده می‌شود و معنای لغوی ترنج، میوه بالنگ است.
به طور کلی نقشهای یک چهارم ترنج در سه چهارم دیگر آن تکرار می‌شود و نقش همین یک چهارم است که به نام لچک در چهارگوشه قالی بافته می‌شود. ترنج را به اعتبار شمار گوشه‌هایی که دارد ترنج چهارگوشه، شش گوشه، هشت گوشه می‌نامند.
ترنج‌ها معمولاً به صورت دایره ای، بیضی و نواری، طراحی می‌شوند و در واقع ترنج‌ها، فضای مشخصی است که در داخل آن فضا، نقوشی شکل می‌گیرد. در حقیقت با به کارگیری نقوشی که در ترنج استفاده می‌شود و رنگهایی که در آن به کار می رود، ما فضای زمینه را از بخش ترنج جدا می‌کنیم و ترنج مانند یک مدال یا کادر مرکزی در مرکز فرش، خودنمایی می‌کند.
طرح فرش دستباف -طرح خشتی
یکی دیگر از انواع طرح فرش دستباف، طرح خشتی است. عبارت خشتی در فرش، برگرفته از خشت‌های استفاده شده در بناهای مرسوم قدیمی است که به صورت مکعب‌هایی با ابعاد مختلف از ترکیب خاک‌رس و آب تهیه می‌شده و به جای آجر‌های امروزی مورد استفاده قرار می‌گرفته است .
به دلیل اینکه طرح خشتی از چینش چندین طرح داخل مستطیل‌های گوناگون شکل گرفته است به آن طرح‌های خشتی گفته می‌شود. فرش‌های خشتی بسیار متنوع هستند و تفاوت آنها با هم در طرح‌های داخل هر مستطیل و همینطور ابعاد هر قطعه است.
در طرح و نقشه فرش دستباف خشتی، متن فرش با اشکال هندسی، مربع و لوزی شبکه‌بندی می‌شود. در داخل هر یک از این خانه‌ها، نقش‌مایه‌هایی متفاوت از قبیل گلدان‌گل، بته، شاخه گل، درختانی مانند سرو و بید، پرندگان و… ترسیم می‌گردند.
طرح فرش دستباف -طرح افشان
افشان یکی دیگر از طرح و نقشه فرش دستباف است که از قدیم مورد استفاده و تقاضای هر ایرانی بوده است. در نقشه فرش‌افشان ، گویی طراح از ابتدا تا انتهای کار خود، دست خود را از روی نقشه بر نداشته و تمامی نقوش به هم ارتباط دارند و اگر به گوشه‌ای از نقشه فرش افشان نگاه کنیم انتهای آن نامعلوم است. همان طور که از اسم این نقشه پیداست(افشان) گل و بوته‌های به کار رفته در نقشه فرش به صورت پراکنده و افشان قرار دارند. به همین علت است که نام این فرش را طرح افشان گذاشته‌اند. فرش‌افشان معمولا بدون لچک و ترنج می‌باشند.
طرح افشان برگرفته از نقوش اسلیمی چون بته جقه، شاخ و برگ گیاهان، حیوانات و… می‌باشد و دارای رنگ‌های متنوعی است.
انواع لچک در بافت فرش‌های ایرانی
لچک تودرتو
لچکی که یا از چند لچک درمیان هم درست شده باشد و یا نقش چند حاشیه تودرتو، آن را تشکیل شده از چند لچک نشان دهد.
لچک مداخل
لچکی که نقش آن به نقش متن بپیوندد.
لچک مداخل کنگره‌ای
لچک مداخلی که خطهای پیش رونده آن در نقش متن، به صورت کنگره درآمده باشد.
لچک چهار ترنج
لچکی که اندازه آن یک چهارم ترنج مرکزی باشد.
لچک طره‌ای
به لچک پیوسته و طره شده به لچک دیگر، لچک طره‌ای گویند.
لچک قرینه
لچکی که نقش آن با نقش لچک دیگر یکی باشد.
در طرح فرش دستباف لچک ترنج، به طور معمول، هر چهار لچک فرش، دارای یک نقش و با هم قرینه هستند.
گاهی نیز، دو لچک بالای نقش و دو لچک پائین، نقش متفاوت دارند و با هم قرینه نیستند.
لچک ترنج ساده شده
نگاره لچک و ترنجی که برای صرفه جویی در وقت و هزینه، بسیاری از حاشیه‌ها، گل‌ها و نقشهای تزئینی آن را حذف کرده و آن را به ساده‌ترین صورت بافته باشند.
انواع ترنج در بافت فرش‌های ایرانی
ترنج هندسی
ترنجی با خط های راست و شکسته و در شکل معمول خود چندگوشه که بر اساس نقش های ایلی، یا تنها در مرکز طرح فرش و یا به شکل چند ترنج با نقشهای یکسان و یا به شکل‌های گوناگون در درازای فرش نقش می‌شود.
ترنج تودرتو
ترنجی که از چند ترنج در‌میان‌هم، و دارای یک کانون تشکیل شده باشد. ترنج تودرتو، ترنج کاسه‌نیم‌کاسه نیز نامیده می‌شود.
ترنج سه‌گانه
ترنجی که از سه ترنج تودرتو تشکیل شده باشد و یا در طرح‌های ایلی به صورت سه ترنج جدا یا چسبیده به هم در درازای فرشی نقش شده باشد.
ترنج دوگانه
ترنج تشکیل شده از دو ترنج تودرتو
ترنج بیرونی
بخش بیرونی ترنج که از سه ترنج تودرتو تشکیل شده باشد. بخش بیرونی پس از بخش مرکزی و میانی قرارمی‌گیرد.
ترنج میانی
به بخش میانی ترنج تشکیل شده از سه ترنج تودرتو گفته می‌شود که در برابر ترنج بیرونی و مرکزی قرار می‌گیرد.
ترنج میانی در طرح فرش دستباف لچک ترنج، گاهی به دو ترنج درون ترنج اصلی نیز گفته می‌شود.
ترنج دوسر
ترنجی که دو کلاله داشته باشد.
ترنج چهارسر
ترنجی که چهار کلاله داشته باشد.
ترنج دندان‌موشی
ترنجی که خط مرزی آن دندانه دار باشد.
ترنج مداخل
ترنجی که با نقش گوشه‌ای خود به نگاره‌های متن پیوسته و در اصطلاح در متن پیشرفته باشد.
در این حالت به طور معمول نقش متن نیز از راه گوشه‌های ترنج به درون آن راه می‌یابد و دراصطلاح تداخل می‌کند که به ترنج تودرتو نیز ترنج مداخل گفته می‌شود.
ترنج شاه عباسی
ترنج نقش شده به شیوه‌ی معروف به شاه عباسی یعنی ترنجی هشت گوشه با دو قاب در فاصله ترنج و سر ترنج ها.
ترنج بولوردی
ترنجی لوزی شکل با دو سر ترنج. این گونه ترنج از ویژگی‌های نقش در قالیچه بولوردی است.
چند اصطلاح در رابطه با ترنج
گل‌ترنج
گل‌هایی که همچون نگاره در تزیین به کار می‌رود.
برگ‌ترنج
در طرح فرش دستباف لچک ترنج برگ‌هایی که همچون نگاره برای تزیین درون ترنج به کار گرفته شده است را برگ ترنج می گویند.
کلاله
برای تزیین ترنج، گاهی در دو سر آن، در بالا و پائین، دو طرح کوچکتر از ترنج به صورت نگاره‌های قرینه هم نقش می‌کنند که هریک از آنها کلاله نامیده می‌شود.
شمسه
نگاره‌ای گرد یا بیضی و ستاره‌ای شکل که گاهی به جای کلاله برای تزئین ترنج به کار می‌رود.
در این حالت، شماری گوناگون از شمسه را به دور ترنج نقش می کنند.
سرترنج
به جفت کلاله‌ها، اگر قرینه هم باشد، سرترنج یا ترنج کوچک نیز می‌گویند.
اگر قرینه نباشد: به کلاله‌ی بالا، سرترنج و به کلاله ی پایین ته‌ترنج گفته می شود.
نیم‌ترنج
نگاره‌ای از نیمی از ترنج که در برخی از نقش‌ها به کاربرده می‌شود.
نیم‌ترنج را گاهی در وسط ضلع قالی نیز نقش می‌کنند. به این نگاره نصفه ترنج نیز می گویند.
نحوه خرید قالی دستباف ایرانی
جهت مشاوره در خصوص نحوه خرید انواع طرح فرش دستباف
با طرح و نقشه فرش دستباف ایرانی
و در قالب‌های مختلف، قالی، قالیچه، فرش ترکمن و تابلو فرش دستباف
با کیفیت بالا، قیمت مناسب، و بدون واسطه
می‌توانید با مشاور فنی شرکت گروه تولیدکنندگان فرش دستباف قالین تماس بگیرید.
لینک مشاهده محصولات:
فرش دستباف، فرش دستباف ابریشم، فرش دورو دستباف، پشتی دستباف،
فرش ترکمن دستباف، تابلو فرش دستباف، فرش ماشینی
بدون دیدگاه