گلیم دستباف – تاریخچه، اندازه و انواع، قیمت، خرید و فروش

معرفی گلیم دستباف

گلیم دستباف محصولی ساده است از تار( پنبه یا پشم) و پود (پشم) که معمولاً از
پشم حیوانات اهلی بر دار افراشته بافته شده که هر منطقه طرح مختص به خود را داراست
و عموماً به عنوان فرش کاربرد داشته‌ است.
ممکن است بافت گلیم با تغییراتی، کاربردهای دیگری غیر از فرش
در بین عشایر داشته باشد: از جمله نمک دان، جل اسب، نوار چادر و …
شاید بتوان گفت در آسیای مرکزی، شرق اروپا و شمال آفریقا هر جا که پرورش بز و گوسفند
و شتر رواج داشته و مردمانش در بافت فرش تخصص داشته‌اند گلیم هم بافته‌اند.
مردمان ترکمن، قفقاز، ترک، عرب و… دستبافته گلیم را تولید و بکار برده‌اند.

لینک مشاهده محصولات:
فرش دستباف، فرش دستباف ابریشم، فرش دورو دستباف، پشتی دستباف،
فرش ترکمن دستباف، تابلو فرش دستباف، فرش ماشینی

تلفن تماس: ۷۳۴۴ ۹۱۵ ۹۱۲ (۹۸+)

تاريخچه گلیم دستباف

انسان از زمان های كهن از پوست حیواناتی كه شكار مي كرده به منظور پوشش
و محافظ بدن در مقابل تغييرات جوي و نیز به عنوان زیر انداز استفاده مي كرده
و به تدریج با رواج دامداری و ریسیدن پشم، بافتن در ميان
قبایل ابتدائی رواج یافت و جزو اولین هنرها و صنایع قبیله ای به شمار آمد.
هر چند به روشنی مشخص نیست كه نخستین بار در کجا و
توسط چه قوم و قبیله ای بافت پارچه های اوليه كه همزمان با
شروع بافت گلیم دستباف بوده صورت گرفته اما بر اساس کاوش های باستان شناسي
شواهدی از بافندگي در ميان ساکنان فلات ایران و سرزمین های همجوار به دست آمده.
از جمله در غارهاي جنوب شرقی درياي مازندران آثاری پیدا شده
كه پرورش گوسفند و بز و ریسیدن پشم و موی آنها را
به دست مردمان این منطقه در 8000 سال پیش به اثبات مي رساند.
با همة این ارزیابی ها نمي توان تاریخ دقیق براي گلیم ارائه كرد.
تاريخ آغاز گليم بافي حدود 3000 تا 5000 ق م بوده است.

گِلیم یا پَلاس

یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم،
موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود.
گلیم دستباف به شکل سنتی‌اش، معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار یا
رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می‌شود ولی
امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه‌های شهری نیز خریداری می‌شود.
رنگ‌های استفاده شده در گلیم سنتی گیاهی هستند.
گاهی گلیم‌ها را برای جلوه بیشتر و کهنه شدن رنگ، با چای و پوست گردو شستشو می‌دهند.
عشایر و بافندگان گلیم محدودیتی در اندازه گلیم نداشته‌اند و
با توجه به نیاز خود گلیم را در اندازه کوچک برای واگیره یا بزرگتر برای تزئین (گلیمچه) یا فرش بافته‌اند
و استانداردی در این مورد وجود ندارد.

اندازه گلیم دستباف

• ۷۰×۱۰۰ سانتی‌متر
• ۱۰۰×۱۵۰ سانتی‌متر، که به ذرع و نیم مشهور است و متداول‌ترین اندازه‌است.
• ۲×۳ متر
• ۳×۴ متر
• کناره ها

و…

مواد اولیه گلیم دستباف

رنگرزی

در بافت گلیم‌ها در گذشته از نخ رنگرزی شده با مواد رنگرزی طبیعی استفاده شده‌است
که این سنت در بافت گلیم‌های سنتی مرغوب و اصیل تا به امروز هم ادامه دارد.
مواد رنگرزی عموماً از منابع گیاهی و معدنی تهیه می‌شود، هر چند ممکن است
از منابع حیوانی نظیر قرمز دانه هم استفاده شود.
معمولاً نخ‌های تار که عموماً از پشم حیوانات تهیه می‌شود را رنگرزی می‌کنند
که در بافت گلیم با ترکیب این نخ‌های رنگرزی شده تنوع طرح‌ها حاصل می‌گردد.

نخ تار

عموماً نخ تار از پنبه بدست می‌آید اما بافت گلیم بر تارهای جنس پشم نیز مشاهده است.

نخ پود

نخ پود معمولاً از پشم حیوانات اهلی بدست می‌آید. ممکن است
در گلیم‌های ظریف تر که بیشتر برای تزئین استفاده می‌شده‌است
از نخ کرک (بدست آمده از کرک حیوانات) هم استفاده بشود.

مناطق بافت گلیم دستباف

گلیم های مناطق مختلف ایران از طرح و مواد اولیه ای که برای بافت آن
استفاده می‌شود قابل تشخیص و طبقه‌بندی هستند.

گلیم های خراسان (قوچان و شیروان) 

گلیم های خراسان به دو گروه عمده تقسیم می شوند:

1-گلیم های قدیمی که دارای بافت ساده چاکدار هستند

و معمولا دارای زمینه ای پرکار با خطوطی افقی که نقش مایه ها درآن به صورت مرتب تکرار می شوند
و معمولا دارای رنگهای تند و گرم از جمله طیف رنگهای قرم، قهوه ای و نارنجی هستند.

2-گلیم هایی که به صورت بافت های ترکیبی و معمولا دارای زمینه ای ساده به رنگهای کرمی هستند
که حاشیه آنها با تکنیک زنجیره بافی ارائه شده است.
این نوع از گلیم ها به دلیل ساختار بافتشان دارای تنوع بیشتری در نقش مایه هستند
که بیشترین آنها شامل نقش مایه های حیوانی است.
این گروه از گلیم ها معروف به پلاس هستند و از نظر رنگبندی نسبت به گروه اول دارای رنگ های روشنتری هستند
که رنگهای کرم وسبز عمده ترین آنهاست.
این گروه ازگلیم دستباف دارای حاشیه پرکار می باشند.

گلیم لری

لرها گلیم‌های مرغوبی می‌بافند که بیشتر با رنگ‌های سیاه، سبز، آبی، سفید
با نقوش خاص منطقه مشخص می‌شود. بهترین بافت لرها خورجین بزرگ برای نگهداری اثاث خانه است.
حاشیه آنها را برای آنکه محکم باشد قالی بافی می‌کنند.

گلیم هرسین

گلیم هرسین بنا بر ذوق و سلیقه بافنده و شرایط اطراف او بافته می‌شود.
در حاشیه و زمینه، نقش‌ها ریز و پر بافته می‌شوند، به طوری که جای خالی در این گلیم وجود ندارد.
از پشم بز به علت ضد بید بودن در حاشیه گلیم استفاده می‌کنند.
رنگ‌های گلیم دستباف هرسین عمدتاً به سفید، سورمه ای، سبز و قرمز و اخیراً سرخابی محدود می‌شود.
گلیم هرسین در سازمان جهانی مالکیت فکری به نام شهر هرسین ثبت جهانی شده‌است.
گلیم در استان کرمانشاه انواع مختلفی دارد.
نوعی گلیم با نقش‌های برجسته در استان کرمانشاه بافته می‌شود که بدان تلیس گفته می‌شود.

گلیم بلوچ

بلوچ‌ها به دلیل شرایط اقلیمی همیشه با طبیعت در پیکارند و همواره
آرزوی برخورداری از منابع فراوان آب و مرغزار را در بافت‌های خود بیان کرده‌اند.
معمولاً سرتاسر گلیم بلوچ از بافت راه راه شکل گرفته که در هر ردیف آن
نقوش متفاوت از طرح و رنگ به چشم می‌خورد.
رنگ‌های تیره مانند قهوه ای، قرمز تیره، شتری و آبی سیر و
رنگ‌های روشن مثل سبز، زرد، قرمز مشخصه طرح‌های بلوچ اند.

گلیم افشار

طرح مخصوص افشار معمولاً ستاره‌های متعدد روی زمینه ای به رنگ طبیعی یا رنگ سیر است.
نقش‌ها، گل‌های ستاره ای هستندکه به صورت مورب کنار هم
چیده می‌شوند و به صورت لوزی در هم نمایان می‌شوند.

گلیم خمسه

خمسه از یگانگی پنج ایل شیراز تشکیل می‌شوند.
بافت‌های سوماک خمسه ده بید نام دارد.
متداول ترین طرح گلیم دستباف زمینه ای طبیعی به رنگ تیره است که
ستارگانی مورب به صورت لوزی‌های متداخل روی آن بافت شده‌است.
گلیم‌های ستاره ای را بیشتر به صورت کم عرض می‌بافند و بعد به هم می‌دوزند.
گلیم‌های جدیدتر گاه زمینه ای سفید با عرض بیشتر دارند.

مسند عنبران

این نوع گلیم در عنبران، اردبیل بافته می‌شود و می‌توان گفت
نقشهای این گلیم از شیریکی پیچ اقتباس شده‌است و معمولاً ترنجی در وسط آن
کمتر دیده می‌شود و گل متن که کشمیری نام دارد سراسر آن را با تکرار پر نموده‌است
و گلهای دیگری که در این بافته به کار می‌رود عبارتند از: خارا، گل شاه عباسی،
گل گرمایی، جفت گل و یک حاشیه در این گلیم وجود دارد که
حاشیه چرخی و دیگری حاشیه وکیلی نام گرفته‌اند.

گلیم سنه

سنه امروزه سنندج نامیده می‌شود.
در هیچ جای ایران گلیم‌هایی به ظرافت گلیم‌های سنه بافته نمی‌شود.
طرح آن بیشتر طرح هراتی آمیخته با طرح بوته ای و خطوط مورب در رنگ‌های متعدد است.
زیباترین طرح گلیم سنه، ترنجی در وسط و زمینه ای رنگی دارد و بته ای نیز با ظرافت در آن بافته شده‌است.

گلیم زرند

دارای بافت چاک دار کوچک است.
بیشتر کار عناصر ترک‌زبان شاهسون است که تعداد زیادی از آنها در این منطقه مقیم شده‌اند.
گلیم‌های زرند، دراز، باریک و با دوامند.
طرح‌های قراردادی با گل و گیاهی با مو خزنده و گاهی
به صورت طرح لوزی مشبک یا دو تا سه ترنج در هم هستند.

گلیم قشقایی

رنگ‌های تند و شاد از ویژگی‌های گلیم قشقایی است اما
رنگ‌های متضادی نیز در کنار رنگ‌های قرمز و زرد به کار می‌رود.
نقوش هندسی بخش اساسی طرح‌های قشقایی است.
مانند: هشت ضلعی، ستاره هشت پر، تصاویر طاووس، بز، آهو، لوزی لازم به ذکر است
که گلیم دستباف قشقایی در مناطق استان فارس بیشترین تولید را دارد و بعضا با نام گلیم ترکی شهرت دارد.

گلیم ترکمنی

گلیم ترکمنی سبک و محکم است.
در این گلیم‌ها رنگ مهمترین عامل است و رنگ قرمز با سایه روشن‌های مختلف
نقش ویژه ای دارد، رنگ‌های دیگر نارنجی، آبی، سبز و گاهی زرد است.
این رنگ‌های متضاد هماهنگی زیبایی به وجود می‌آورند.

گلیم ایل شاهسون

مهمترین بافت آنها، گلیم‌های سوماک است که در زبان محلی به آن ورنی می‌گویند.
به‌طور کلی از طرح‌های هندسی شکسته با رنگ‌های ملایم استفاده می‌کنند
و کمتر می‌توان دو گلیم ایل سون را از نظر طرح و رنگ مشابه یافت.
بهترین رو اسبی در ایران، جل اسب‌های سون است که به صورت شش تکه با رنگ‌های متنوع است.

طرح‌های مشهور گلیم دستباف

• طرح خطی (محرمات یا افشاری)
• طرح شاملو
• طرح شیرکی پیچ
• طرح سفره کردی
• طرح کف ساده
• طرح راه راه
• طرح خشتی (یا قاب قاب)

برای مشاهده، بررسی و اطلاع از قیمت خرید گلیم دستباف
بصورت آنلاینو با تنوع ابعاد و نقوش
از فروشگاه اینترنتی تخصصی فرش قالین دیدن بفرمایید.
لینک مشاهده محصولات:
فرش دستباف، فرش دستباف ابریشم، فرش دورو دستباف، پشتی دستباف،
فرش ترکمن دستباف، تابلو فرش دستباف، فرش ماشینی