فرش ترکمن گونه‌ای قالی و از صنایع دستی ترکمن‌ها است.
این فرش بیشتر در منطقه رازوجرگلان خراسان شمالی و همچنین در گنبد بافت می‌شود.
فرش‌های ترکمنی بر روی دستگاه‌های افقی(زمینی) و در اندازه‌های بین ۱تا ۱۲ متر مربع بافته می‌شوند.

تاریخچه فرش ترکمن

كهنه ترين و عمده ترين قالیهای ترکمن از قرن نوزدهم میلادی، باقی مانده است.
در عین حال که بافت قالی در بین برخی از قبایل ترکمن تأیید نشده است،
چندین قبیله که قدیمتر، بزرگتر و نیرومند تر از همه هستند قالی می بافته اند.
ایلهای بزرگی چون سالور، تکه (که منشعب از ایل سالور است) ساریک،
یموت و ارساری و چدر از قدیمترین ایلاتی بوده اند که قالیبافی در آنها رواج داشته است
و هر کدام از آنها نقوش مربوط به قبیله خود (توتم) داشته اند.
تاریخ قالی ترکمن انعکاسی از تاریخ این قوم است.
همچنان که در مورد تاریخ هیچ قبیله ای نمی توان با اطمینان سخن گفت،
بیان تاربخ فرش ترکمن نیز خالی از اشکال نیست الگوی کلی قالی ترکمن
نشان از تحولات شدید ندارد، زیرا به صورت نقش های تکراری باقی مانده است.
این نقش ها در ایران بیش از ششصد سال سابقه دارند و
در بسیاری از مینیاتورهای قرن هفتم هجری به بعد منعکس شده اند.
از آنجا که کهن ترین قالی به دست آمده ی جهان نیز دارای نقش های تکراری است،
باید پذیرفت که نقش های ترکمنی در یک مرحله ی ابتدایی باقی مانده اند.

تفاوت قالی بافی ترکمن

یکی از تفاوت‌های فرش ترکمن با دیگر فرش‌‌های دستباف، دار قالی است.
ترکمن‌ها، از دار زمینی یا افقی استفاده می‌کنند.
دار‌های افقی از قدیمی‌ترین نوع دارها هستند.
وقتی بخشی از فرش بافته شود، بافندگان بر روی قسمت بافته شده می‌نشینند و باقی کار را پیش می‌برند.

طرح های معروف قالی دستباف ترکمنی

ماری گل/ کوشک دابان
قابسه گل/ قبسه گل
طرح طغرگلدر
طرح قابوس
آینه‌گل
گرمج گل

فرش دستباف دورو ابریشم دویدوخ

یکی از هنری‌ترین و معروف‌ترین فرش ترکمن ، فرش دورو ابریشم دویدوخ است
این فرش در بخش رازوجرگلان از توابع خراسان شمالی بافت مي‌شود.
ضخامت آن کم و زیبایی بی‌نظیر دارد. و از زیباترین صنایع دستی کشور محسوب می‌شود.
بافندگان اين فرش نفيس در روستاي «دويدوخ» ساکن هستند.
خالص بودن و ابریشمی بودن، ارزش این دست بافته‌ها را دو چندان کرده است. بطوریکه قالی دورو دویدوخ و پشتی‌های ترکمن به ثبت ملی رسیده است.
جاذبه‌های این هنر زیبا باعث جذب گردشگران خارجی به این منطقه و خرید فرش ترکمن بصورت مستقیم شده است.
خانم آبادان گزل چی‌زاده ابداع کننده این فرش دورو ابریشم ترکمنی بی‌نظیر در منطقه جرگلان است. او این هنر را به نه دختر و دو عروس خود یاد داده است. و در روستاهای گرکز، یکه سعود و تکله قوز 40 شاگرد را تربیت کرده است.

انواع طرح‌های فرش ترکمن

فرش ترکمن با توجه به طایفه بافنده آن دارای نقوش و طرحهای مختلفی است.
از طرفی نام نقوش فرش برگرفته از نام طایفه است.
در ادامه برخی از مهمترین و معروفترین نقش های فرش را معرفی خواهیم نمود.

طرح‌های فرش ترکمن ماری گل:

این طرح معروفترین نقش قالی ترکمن است که به طایفه تکه تعلق دارد.
ایل تکه که در ایران زندگی می کنند مهمترین تولید کنندگان فرش و قالی ترکمن هستند.
ماری گل به جای پای شتر نیز مشهور است.
همچنین ترکمن ها ماری گل را کوشک دابان نیز می نامند که بدلیل توجه و
علاقه خاصی است که ترکمن ها برای شتر قائل هستند.
در طرح ماری گل هشت ضلعی متقارن در تمام قالی و کناره های آن تکرار می شود.

فرش ترکمن قابسه گل:

قابسه گل را قبسه گل نیز می گویند.
قالی مختص ایل یموت و طایفه جعفربای است.
طرح‌های فرش ترکمن لوزی مانند بوده و در کناره های فرش اشکالی مانند پرنده شاهین و برگ درختان بافته می شوند.
قابسه پرنده ای است که در حاشیه دریای خزر زندگی می کند و ترکمن ها آنرا مورد احترام می دانند.
در نقش های قابسه گل می توان چند ضلعی های متعددی را در
همه جای فرش مشاهده نمود که تداعی کننده اجزای صورت مانند چشم و دهان نیز هستند.
فرش قابسه گل در رنگ های زمینه قرمز گوجه ای و رنگهای قهوه ای روشن و زرد و یا قرمز و سفید بافته می شود.

فرش ترکمن آینه گل:

نقش آینه گل مختص طایفه جعفربای از ایل یموت است.
در بافت این فرش هشت ضلعی بزرگی با حاشیه های ساده در اطراف آن است.
در داخل هشت ضلعی بزرگ، هشت ضلعی های تو در تو و کوچکتر دیده می شوند.

نقش طغرگل:

این طرح یکی دیگر از نقش های طایفه جعفربای از ایل یموت است.
طغر گل طرح عقاب نیز نامیده شده و یاداور طغرل سلجوقی است که در قرن پنجم هجری قمری بر حاکم غزنوی پیروز شد.
نماد عقاب برگرفته از عقاب طغرل بوده و دلاوری های او را تداعی می نماید.
ترکمن ها در ترکمن صحرا دلاوری های زیادی در برابر اقوام مغول انجام دادند،
چنانچه این طرح نماد صحرای ترکمن و شجاعت های آنها نیز بشمار می رود.

گلین بارماق گل:

این طرح انگشت عروس نیز نامیده شده و نشان از کاروان های شتر حامل خنچه عقد است.
گلین بارماق نواری شکل بوده و در حاشیه فرش ترکمن قرار داده می شود.
قالی تداعی کننده انگشتان تازه عروسان است که بر اثر بافتن قالی زخمی شده اند.

گل آیدی:

طرح گل آیدی شامل تعداد ۹ گلبرگ است.
این نقش دارای معانی متعددی است. برخی آنرا برگرفته از ۹ طایفه اولیه ترکمن می نامند.
برخی می گویند که عدد ۹ همانند ۷ عدد مقدسی است که ترکمن ها کارهای مهم خود را
در روزهایی که شامل ۹ است انجام می دهند و برخی آنرا نماد مدت زمان بارداری زن می دانند.
در برخی طایفه های ترکمن زنانی که باردار نمی شوند این نقش را بر روی لباس های خود سوزن دوزی می کردند.

قوچاق گل:

این طرح نماد شاخ قوچ است که سمبل قدرت، مردانگی و باروری است.
زنان و دختران ترکمن مردان را همانند قوچ قوی و نیرومند تصور کرده و در
تخیلات خود نقش مردی نجیب و نیرومند را در فرش ترکمن ترسیم می کنند.

طرح قابوس

اسن طرح در سال های اخیر ابداع شده و مخصوص قالیچه است،
برگرفته ای آرامگاه قابوس ابن وشمگیر ملقب به شمس المعالی.
دستور بنای این آرامگاه در سال 397 ه ق / 375 ه ش صادر شد و در محل کنونی شهر گنبد کاووس بنا گردید.

نقش خرچنگی

نقش مایه ی این طرح که در فرش های ترکمن دیده می شود به خرچنگ شبیه است و
به شکل خطوط مستقیم هندسی جلوه می کند.
نوشته اند که این نقش در زمان صفویه از قفقاز به ایران آوره شد.

نقش جرن گؤز / چشم آهو

این نقش در بین طوایف ترکمن رایج است و به شکل کثیر الاضلاعی در زمینه ی فرش تکرار می شود
و در اغلب فرش های ترکمن به عنوان نقش مایه ای زیبا مورد استفاده قرار می گیرد.

طرح رتیل

طرحی است ساده و از طرح های اصلی در قالی تکه.

طرح آخال / تکه

اساس این طرح را گل های مربع چشم گاوی تشکیل می دهد که در سرتاسر متن و بعضا در حاشیه ی فرش می بافند.
این طرح با خطوط شکسته ی هندسی است و عشایر ترکمن آنرا با نقشه های گوناگون می بافند.

طرح گرمج یا حصار

نقشی متعلق به طایفه تکه. وسیله‌ای است که در اطراف
جای چارپایان کشیده می‌شود که در اینجا با فرش بافته شده است.

طرح‌های فرش ترکمن – طرح قاشقی

این طرح به شکل لوزی و زمینه ی فرش بافته می شود و ملهم از قاشق های چوبی ترکمن است.

طرح بشقابی

این طرح متعلق به قبیله یموت است و به شکل بشقاب با گل های 8 پر است.
این نقش در نزد قالیباف های ترکمن به اشکال کوچکی اطلاق می شود که به اشکال دایره، مربع، مستطیل، بیضی و دارای کنگره است.

طرح نقش عقرب

متعلق به طایفه تکه

طرح آفتاب

این طرح را در کشور ترکمنستان می بافند و اقتباسی است از
کتاب طرح ها و نقشه های قالی در آسیای مرکزی، تالیف مشکورا.

نقش عود سوزانی

این نقش قدمتی 5500 ساله دارد.

نقش خان قامچی

نقشی است از تازیانه که خان برای تاختن اسب به کار می برده است.

نقش آق سو

این نقش را با الهام از کانال دام داران پدید آورده اند.

طرح‌های فرش ترکمن – طرح پای فیل

طرحی از فرش ترکمن است با زمینه ای قرمز و قهوه ای متمایل به قرمز
و نقش یک سلسله کثیرالاضلاعی به نام نقش فیل.
این طرح به صورت جا نمازی و گاهی بزرگ تر در ترکمن صحرای ایران و ترکمنستان بافته می شود.
طرح پای فیل با نقش مایه هندسی هشت گوش یا لوزی بافته می شود که
با ایجاد تغییرات در تزیینات و رنگ آمیزی آن، نقش های مختلف فراهم می شود.
در میان لوزی ها، نقش مایه گل و برگ درخت نیز مشاهده می شود.
پرز این قالیچه ها معمولا از لحاظ ارتفاع متوسط است.
طرح پای فیل نوعی از طرح بخارا است که طرح ترکمن یا طرح ماری گل یا طرح تکه نیز خوانده می شود.

قیمت فرش ترکمن

جنس فرش دستباف

یکی از عوامل تاثیر گذار بر قیمت فروش فرش ترکمنی دستباف، جنس آن است. فرش‌ها از نظر جنس به چند دسته: تمام پشم، تمام ابریشم، دو رو ابریشم، تمام کرک، چله و گل ابریشم تقسیم می‌شوند. قالی‌های تمام پشم از دیگر انوع‌، ارزان تر هستند. جنس‌های کرک و ابریشم از بقیه گران تر می‌باشند.

اندازه قالی

تاثیر اندازه بر قیمت قالی بسیار مشخص است. بدیهی است هرچه فرش بزرگ تر باشد بافت آن زمان و انرژی بیشتری برده است. همچنین مواد اولیه بیشتری برای بافت فرش با ابعاد بزرگ‌تر استفاده می‌شود. قالی‌ها و گلیم‌ها بیشتر در اندازه‌های ۱.۵ متری، ۳ متری و ۶ متری بافته می‌شود.

فرش یا گلیم

اگر قیمت‌های فرش و گلیم را با هم مقایسه کنید متوجه تفاوت بسیار زیاد میان قیمت این دو محصول می‌شوید. فرش از گره زدن تار و پود به یک دیگر بافته می‌شود. اما گلیم از در هم تنیدن رشته‌های تار و پود به دست می‌آید. به همین دلیل کار و زحمت بافت گلیم بسیار کمتر از قالی است.

خرید فرش ترکمن

بسیاری از خریداران فرش گاها به دنبال نقش و نگارهای اصیل و سنتی ایران هستند.
که از این میان می توان به فرش ترکمن صحرا اشاره کرد.
کار ما عرضه و فروش فرش دستباف ترکمن است.
لذا برای خرید فرش ترکمنی با قیمت مناسب و بدون واسطه‌، قالین مرجع مناسبی می‌باشد.
فروشگاه اینترنتی قالین فرش‌های زیبای ترکمن را به صورت مستقیم به خریدار عرضه می‌کند.
(حدود 600 نفر بافنده با مجموعه قالین و در زمینه تولید فرش دستباف، فرش ترکمن، تابلو فرش دستباف و پشتی دستباف همکاری دارند)

ما تلاش داریم تا بخش اعظمی از بهای کالاها به دستان هنرمند بافندگان فرش‌های زیبای ترکمن برسد.
با عرضه و فروش فرش دستباف ترکمن در قالین، هنر اصیل مردم ترکمن، در دسترس تمام ایرانیان ستایشگر زیبایی خواهد بود.

لینک خرید محصولات:  فرش دستباف ، فرش ترکمن ، تابلو فرش دستباف ، فرش ماشینی